Υδατοκαλλιέργεια: Μείωση παραγωγής – Απώλεια πρωτιάς στα μεσογειακά είδη

Μειούμενη βαίνει τα τελευταία χρόνια η παραγωγή της ελληνικής ιχθυοκαλλιέργειας, με αποτέλεσμα την μείωση των πωλήσεων σε όγκο, αλλά και τη βελτίωση της μέσης τιμής πώλησης των αλιευμάτων.

Η μείωση της παραγωγής αντικατοπτρίζει τα προβλήματα που αντιμετωπίζει τα τελευταία χρόνια ο κλάδος και την προσπάθεια αναδιάρθρωσης που καταβάλλεται, με τις τράπεζες να ελέγχουν αυτή τη στιγμή τις δύο μεγάλες επιχειρήσεις του κλάδου. Αυτές οι συνθήκες έχουν δώσει χώρο στην Τουρκία να αναπτυχθεί ραγδαία, με την συνολική παραγωγή της να ξεπερνάει σήμερα την ελληνική.

Σύμφωνα με την έκθεση για την ελληνική υδατοκαλλιέργεια που έδωσε στη δημοσιότητα ο Σύνδεσμος Ελληνικών Θαλασσοκαλλιεργειών (ΣΕΘ), Το 2014 ο ρυθμός ανάπτυξης της υδατοκαλλιέργειας παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητος σε σχέση με το 2013 και η συνολική παραγωγή ανήλθε σε 135.927 τόνους αξίας 600,9 εκ. ευρώ παρουσιάζοντας αύξηση 13,2% ως προς την αξία πωλήσεων.

Το 69% της εγχώριας παραγωγής αλιευτικών προϊόντων προέρχεται από την υδατοκαλλιέργεια και το 31% από την αλιεία. Εκτρέφονται κυρίως ψάρια ιχθυοκαλλιέργειας και μύδια που αποτελούν το 88% και το 12% αντίστοιχα της συνολικής παραγωγής.

Το 2015 η εκτροφή τσιπούρας και λαβρακιού ανήλθε σε 110.000 τόνους αξίας 590,5 εκ. ευρώ αντιπροσωπεύοντας το 98% του όγκου και το 99% της αξίας των ψαριών ιχθυοκαλλιέργειας. Σε σχέση με το 2014 παρατηρείται μείωση 2,6% ως προς τον όγκο, αλλά αύξηση 4% σε σχέση με την αξία πωλήσεων, καθώς η μέση τιμή βελτιώθηκε κατά 3% για τα δύο είδη και ανήλθε στα 5,35 ευρώ το κιλό. Αναλυτικότερα παρήχθησαν 65.000 τόνοι τσιπούρας και 45.000 τόνοι λαβρακιού αξίας 354,25 εκ. ευρώ και 236,25 εκ. ευρώ αντίστοιχα.

Η τσιπούρα αντιστοιχεί στο 59% του όγκου παραγωγής και το λαβράκι στο 41%. Σε σχέση με το 2014 η παραγωγή τσιπούρας μειώθηκε κατά 8,5%, ενώ το λαβράκι αυξήθηκε κατά 7%. Το 2016 εκτιμάται πως η παραγωγή τσιπούρας και λαβρακιού θα κυμανθεί στους 105.000 τόνους.

Το 2016 εκτιμάται ότι η παραγωγή γόνου τσιπούρας και λαβρακιού θα παρουσιάσει αύξηση 3,5% και θα παραχθούν συνολικά 445 εκ. ιχθύδια. Ανά είδος, θα παραχθούν 185 εκ. ιχθύδια λαβρακιού και 260 εκ. τσιπούρας, δηλαδή 5,6% και 6,1% αντίστοιχα αύξηση σε σχέση με το 2015.

Οι εξαγωγές του κλάδου το 2015 εκτιμώνται σε 85.000 τόνους εκ των οποίων το 95% διοχετεύτηκε σε αγορές της Ε.Ε. Τα ψάρια και τα αλιευτικά προϊόντα αποτελούν τον πρώτο εξαγωγικό κλάδο ζωικής παραγωγής της χώρας.

Ο κλάδος δημιουργεί 12.000 θέσεις άμεσης και έμμεσης εργασίας κυρίως σε παράκτιες ή απομακρυσμένες περιοχές.

 

Μεσογειακή ιχθυοκαλλιέργεια

Σε ό,τι αφορά ειδικότερα τη μεσογειακή ιχθυοκαλλιέργεια, η Ελλάδα βρίσκεται στις δύο πρώτες χώρες παραγωγής ψαριών μεσογειακής υδατοκαλλιέργειας παγκοσμίως, αντιπροσωπεύοντας το 31% της παραγωγής τους διεθνώς.

Αναλυτικότερα, το 85% της παραγωγής προήλθε από 5 χώρες, την Τουρκία (125.000 τόνοι), την Ελλάδα (110.000 τόνοι), την Ισπανία (37.554 τόνοι), την Αίγυπτο (30.000 τόνοι) και την Ιταλία (13.810 τόνοι). Το υπόλοιπο 15% προέρχεται από χώρες της ευρύτερης περιοχής της Μεσογείου και της Μ. Ανατολής με παραγωγή κάτω των 10.000 τόνων ετησίως.

Αξίζει να σημειωθεί πώς το 66% της παραγωγής παγκοσμίως πραγματοποιείται σε 2 χώρες της ανατολικής Μεσογείου, την Ελλάδα και την Τουρκία. Η Ελλάδα παραδοσιακά αποτελούσε την ηγέτιδα δύναμη στην παραγωγή αυτών των ειδών και το 2008 όπου και σημείωσε την ιστορικά υψηλότερη παραγωγή (144.000 τόνοι), αντιπροσώπευε το 59% της παγκόσμιας παραγωγής. Ωστόσο τα τελευταία χρόνια και λόγω της οικονομικής κρίσης η παραγωγή της κυμαίνεται στους 110.000 – 120.000 τόνους. Η Τουρκία αντιθέτως την τελευταία δεκαετία έχει αναδειχτεί σε σημαντικό παραγωγό αυξάνοντας συνεχώς την παραγωγή της. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι μέσα σε δέκα χρόνια σχεδόν τριπλασίασε την παραγωγή της ξεπερνώντας τους 100.000 τόνους και αντιπροσωπεύοντας πλέον το 35% του όγκου παραγωγής σε διεθνές επίπεδο.

 

Η υδατοκαλλιέργεια στην Ε.Ε.

Το 2013 παρήχθησαν στην Ε.Ε. 1,28 εκ. τόνοι προϊόντων υδατοκαλλιέργειας, αξίας 4 δισ. ευρώ. Η κατανάλωση στην Ε.Ε. καλύπτεται κατά 9,3% από την υδατοκαλλιέργεια, 27,8% από την αλιεία και 62,9% από εισαγωγές από τρίτες χώρες. Τα ψάρια υδατοκαλλιέργειας αποτελούν το 51,4% (660.757 τόνοι) της συνολικής παραγωγής υδατοκαλλιέργειας στην Ε.Ε..

Η παραγωγή τσιπούρας και λαβρακιού το 2014 στην Ε.Ε. ήταν 175.090 τόνοι (85.483 τόνοι τσιπούρας, 63.965 τόνοι λαβρακιού) και αντιστοιχούν στο 26,5% του όγκου παραγωγής ψαριών υδατοκαλλιέργειας της Ε.Ε. Η Ελλάδα αντιπροσωπεύει το 61% της παραγωγής τσιπούρας και λαβρακιού στην Ε.Ε.

Το 2016 εκτιμάται πως θα παραχθούν στη Ε.Ε. 450,7 εκ. ιχθύδια τσιπούρας, δηλαδή αύξηση 5,6% σε σχέση με το 2015. Σε όλες τις χώρες αναμένεται να αυξηθεί η παραγωγή. Η παραγωγή γόνου τσιπούρας της Τουρκίας αναμένεται να ανέλθει στα 160 εκ. ιχθύδια.

Το 2016, η παραγωγή λαβρακιού στην Ε.Ε. εκτιμάται πως θα παρουσιάσει αύξηση 1,9% και θα κυμανθεί στους 83.000 τόνους. Η αύξηση της παραγωγής αναμένεται να κυμανθεί από 4,3% (Κύπρος & Γαλλία) έως και 11,85% (Ισπανία).

Στην Ελλάδα εκτιμάται μείωση 4,4% και η παραγωγή θα κυμανθεί στους 43.000 τόνους. Για την ίδια περίοδο η παραγωγή λαβρακιού στην Τουρκία αναμένεται να κυμανθεί στους 75.000 τόνους παρουσιάζοντας 2,5% μείωση.

Το 2016 εκτιμάται πως θα παραχθούν στη Ε.Ε. 308 εκ. ιχθύδια λαβρακιού, δηλαδή αύξηση 5,8% σε σχέση με το 2015. Εκτός από την Γαλλία όλες οι άλλες χώρες θα αυξήσουν την παραγωγή τους. Η παραγωγή γόνου λαβρακιού της Τουρκίας αναμένεται να ανέλθει στα 210 εκ. ιχθύδια.

 

Η υδατοκαλλιέργεια σε διεθνές επίπεδο

• Το 2014 η υδατοκαλλιέργεια επιβεβαίωσε για άλλη μια χρονιά την αναπτυξιακή της πορεία παρουσιάζοντας ανάπτυξη 4 % ως προς τον όγκο παραγωγής και 5% ως προς την αξία πωλήσεων.
• Η συνολική παραγωγή προϊόντων υδατοκαλλιέργειας ανήλθε το 2014 στους 101,1 εκ. τόνους προϊόντων αξίας 132,8 δισ. ευρώ.
• Η υδατοκαλλιέργεια παρέχει ήδη περισσότερα αλιευτικά προϊόντα στην ανθρωπότητα από ότι η ελεύθερη αλιεία (93,8 εκ. τόνοι το 2013).
• Διατηρείται η άνιση κατανομή της δραστηριότητας με την Ασία να παράγει σχεδόν το 92% του όγκου των παραγόμενων προϊόντων υδατοκαλλιέργειας (92,76 εκ. τόνοι).
• Τα ψάρια υδατοκαλλιέργειας αποτέλεσαν το 2014 σχεδόν το 50% της παγκόσμιας παραγωγής (48,44 εκ. τόνοι).
• Η μεσογειακή υδατοκαλλιέργεια το 2015 ανήλθε σε 358.412 τόνους (181.442 τόνοι τσιπούρας, 157.716 τόνοι λαβρακιού), παρουσιάζοντας ανάπτυξη 4% σε σχέση με το 2014.
• Η Ελλάδα βρίσκεται στις δύο πρώτες χώρες παραγωγής ψαριών μεσογειακής υδατοκαλλιέργειας, αντιπροσωπεύοντας το 31% της παραγωγής τους διεθνώς.