Η σημερινή μέρα, 1η Απριλίου 2015, σηματοδοτεί μία νέα αρχή για τον ευρωπαϊκό γαλακτοκομικό τομέα, καθώς σήμερα «απελευθερώνεται» η παραγωγή από το καθεστώς των ποσοστώσεων.
Το καθεστώς των ποσοστώσεων γάλακτος στην ΕΕ έφθασε στο τέλος του στις 31 Μαρτίου 2015. Σημειώνεται ότι το καθεστώς εισήχθη για πρώτη φορά το 1984. Σε μια εποχή που η συνολική παραγωγή γάλακτος της ΕΕ ξεπερνούσε κατά πολύ τη ζήτηση, το μέτρο αυτό, ήταν ένα από τα εργαλεία που εφαρμόσθηκαν για την αντιμετώπιση των διαρθρωτικών πλεονασμάτων. Οι διαδοχικές μεταρρυθμίσεις της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής εκτιμάται ότι πλέον έχουν αυξήσει την διασπορά του τομέα, προσφέροντας παράλληλα μια σειρά από άλλα, πιο στοχευμένα μέσα που παρέχουν υποστήριξη τους παραγωγούς «ευάλωτων» περιοχών, όπως οι ορεινές, όπου το κόστος παραγωγής είναι υψηλότερο.
Η τελική ημερομηνία για τον τερματισμό των ποσοστώσεων αποφασίστηκε για πρώτη φορά το 2003 με σκοπό να παράσχει στους παραγωγούς της ΕΕ μεγαλύτερη ευελιξία να ανταποκριθούν στην αυξανόμενη ζήτηση, ιδίως στην παγκόσμια αγορά. Η ημερομηνία επιβεβαιώθηκε το 2008 με μια σειρά μέτρων που αποσκοπούσαν στην επίτευξη μιας «ομαλής προσγείωσης». Ακόμη και με τις ποσοστώσεις, οι εξαγωγές γαλακτοκομικών προϊόντων της ΕΕ έχουν αυξηθεί κατά 45% σε όγκο και 95% σε αξία τα τελευταία πέντε χρόνια. Οι προβλέψεις της αγοράς δείχνουν ότι οι προοπτικές για περαιτέρω ανάπτυξη παραμένουν ισχυρές – και ιδίως για τα προϊόντα προστιθέμενης αξίας, όπως το τυρί, αλλά και για τα συστατικά που χρησιμοποιούνται σε διατροφικά και διαιτητικά προϊόντα.
Ο Επίτροπος της ΕΕ για τη Γεωργία, κ. Phil Hogan αναφέρει: “Το τέλος του καθεστώτος των ποσοστώσεων γάλακτος αποτελεί μια πρόκληση και μια ευκαιρία ταυτόχρονα για την Ένωση. Είναι μια πρόκληση, διότι μια ολόκληρη γενιά παραγωγών γαλακτοκομικών προϊόντων θα πρέπει να λειτουργήσει κάτω από εντελώς νέες συνθήκες, με την αστάθεια σίγουρα να τους συνοδεύει κατά το μήκος της διαδρομής.
Αλλά σίγουρα είναι και μια ευκαιρία όσον αφορά την ανάπτυξη και την απασχόληση. Με την αυξημένη εστίαση στα προϊόντα προστιθέμενης αξίας, καθώς και στα συστατικά για «λειτουργικά» τρόφιμα, ο γαλακτοκομικός τομέας έχει τη δυνατότητα να αποτελέσει οδηγό ανάπτυξης για την οικονομία της ΕΕ. Οι πιο ευάλωτες περιοχές, στις οποίες το τέλος του καθεστώτος των ποσοστώσεων μπορεί να θεωρηθεί ως απειλή, μπορούν να επωφεληθούν από την γκάμα των μέτρων αγροτικής ανάπτυξης σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας”.
Υπενθυμίζεται ότι η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προβλέπει αύξηση στην τιμή του αγελαδινού γάλακτος, καθώς παρά την άρση του καθεστώτος των ποσοστώσεων, η παραγωγή στην ΕΕ επιβραδύνεται. Συγκεκριμένα, η παραγωγή γάλακτος στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τον μεγαλύτερο παραγωγό στον κόσμο, θα επιβραδυνθεί το 2015, καταγράφοντας μικρότερη αύξηση σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια.
Οι παραδόσεις γάλακτος στις ευρωπαϊκές γαλακτοβιομηχανίες θα αυξηθούν το 2015 κατά 1,2%, φθάνοντας τους 149,4 εκατ. τόνους, σύμφωνα με την έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Μάλιστα εκτιμάται ότι η αύξηση στις παραδόσεις γάλακτος θα συνεχίσει να επιβραδύνεται και το επόμενο έτος, σημειώνοντας αύξηση μόνο κατά 700.000 τόνους, στους 150,1 εκατ. τόνους, καταγράφοντας την χαμηλότερη άνοδο από το 2012.