Αύξηση κατά 35% σημείωσαν οι ελληνικές εξαγωγές οίνου στην Ιαπωνία το 2014, φθάνοντας τα 191.361 ευρώ, έναντι 141.801 ευρώ το 2013, με την χώρα μας να βρίσκεται στην 23η θέση μεταξύ των χωρών που εξάγουν οίνους στην ιαπωνική αγορά.
Σύµφωνα µε στατιστικά στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, το 2013, οι ελληνικές εξαγωγές της δασµολογικής κατηγορίας 2204 “Kρασιά από νωπά σταφύλια στα οποία περιλαµβάνονται και τα εµπλουτισμένα µε αλκοόλη κρασιά”, ανήλθαν σε 159.928 ευρώ, έναντι 201.204 το 2012.
Προκλήσεις που θα αντιµετωπίσουν οι ελληνικές εξαγωγικές εταιρείες οίνου στην προσπάθειά τους να εισέλθουν στην ιαπωνική αγορά
Με βάση όσα αναφέρονται από το γραφείο Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων της Ελληνικής Πρεσβείας στο Τόκυο, οι ελληνικές εξαγωγικές εταιρείες αναµένεται να αντιµετωπίσουν διάφορες σχετικές προσκλήσεις, όπως:
- Έλλειψη εθνικού brand name.
- Kυριαρχία δυτικοευρωπαϊκών οίνων καθώς και των αντίστοιχων του νέου κόσµου.
Ζήτηση για ποιοτικούς οίνους σε χαµηλές τιµές πώλησης.
- Υψηλούς δασµούς και παρεµβολή ενδιάµεσων στην αλυσίδα διανοµής, που έχουν συνολικά ως αποτέλεσµα την αύξηση των τιµών των προϊόντων.
- Ελιτίστικη προσέγγιση.
Εντούτοις, παρά τα ανωτέρω εµπόδια, η επέκταση των Ελλήνων παραγωγών προς την Ιαπωνία θα µπορούσε να φέρει πολλά οφέλη και στις δύο πλευρές. Σε κάθε περίπτωση πάντως, η Ιαπωνία θα µπορούσε να εκληφθεί ως πύλη εισόδου για επέκταση προς τις άλλες γειτονικές ασιατικές αγορές. Θα πρέπει επίσης να αναφερθεί πως εφόσον οι διαπραγµατεύσεις για Συµφωνία Ελευθέρου Εµπορίου µεταξύ Ιαπωνίας και Ε.Ε. καταλήξουν επιτυχώς, αναµένεται να διανοίξουν σηµαντικές ευκαιρίες για τους Έλληνες παραγωγούς. Η σταδιακή εξάλειψη των εισαγόµενων δασµών, θα επιτρέψει σ’ αυτούς να ανταγωνιστούν σε πιο ισότιµη βάση τους ανταγωνιστές τους, κυρίως αυτούς από τις χώρες του νέου κόσµου.
Είσοδος στην ιαπωνική αγορά
α) Δηµιουργία ισχυρής εικόνας της χώρας µέσω συνεργασίας µε άλλους παραγωγούς Προσέγγιση της ιαπωνικής αγοράς µε την υποστήριξη οµάδας παραγωγών ή συνδέσµων, ενδέχεται να αποβεί πιο επωφελής, σε σύγκριση µε µία ατοµική προσέγγιση. Οργανισµοί όπως η ισπανική οµοσπονδία οίνου και η Icex (Spanish board of Foreign Trade) αποτελούν δύο παραδείγµατα οµαδικής προώθησης, διευκολύνοντας την επέκταση των ισπανικών µικροµεσαίων επιχειρήσεων στις αλλοδαπές αγορές, συµπεριλαµβανοµένης της Ιαπωνίας. β) Προβολή των ελληνικών οίνων στην ιαπωνική αγορά Η συµµετοχή σε διεθνείς εκθέσεις τροφίµων και ποτών όπως η Foodex στο Τόκυο (http://www3.jma.or.jp/foodex/en/index.html) ή η “Wine & Gourmet Japan” (http://www.wineandgourmetjapan.com), αποτελούν σηµαντικές δράσεις για την προώθηση των ελληνικών οίνων.
Επιπλέον, η διαφήµιση σε ιαπωνικά κλαδικά περιοδικά οίνων, συνίσταται για την ουσιαστική προβολή αυτών.
γ) Προσέγγιση της αγοράς µέσω διαµόρφωσης ανταγωνιστικών τιµών
Προκειµένου οι ελληνικοί οίνοι να µπορέσουν ανταγωνιστούν τους δηµοφιλέστερους εισαγόµενους οίνους στην ιαπωνική αγορά, οι Έλληνες παραγωγοί θα πρέπει να διαµορφώσουν ανταγωνιστικές τιµές, διατηρώντας όµως παράλληλα την γνωστή ποιότητα των προϊόντων τους. Σηµειώνεται πως η Ισπανία και η Χιλή κυριαρχούν στον τοµέα low end της σχετικής ιαπωνικής αγοράς, πουλώντας οίνους που η τιµή τους ανέρχεται σε 500 γιεν ή και λιγότερο.
δ) Ανεύρεση κατάλληλου εισαγωγέα
Δεδοµένης της πολυπλοκότητας της ιαπωνικής αλυσίδας διανοµής λιανικής, περιττά έξοδα θα µπορούσαν να αποφευχθούν µέσω της ανεύρεσης ιαπωνικής εταιρείας οποία πραγµατοποιεί εκ παραλλήλου εισαγωγές και διανοµές.
ε) Επικέντρωση πωλήσεων οίνου σε super market
Ένα µεγάλο ποσοστό του ιαπωνικού πληθυσµού καταναλώνει οίνο στην οικία του, αντί σε εστιατόρια ή wine bars. Αυτή η τάση έχει οδηγήσει σε αυξανόµενες πωλήσεις οίνου στα σούπερ µάρκετ.
στ) Αναζήτηση ευκαιριών σε αναπτυσσόµενους τοµείς της αγοράς οίνου
Παράδειγµα µίας τέτοιας ευκαιρίας αποτελεί η µέθοδος συσκευασίας “bag in box”, οποία µπορεί να εµπεριέχει ποσότητα οίνου από 2 έως 10 λίτρα. Μέσω εν λόγω συσκευασίας µπορεί να εξοικονοµηθεί σηµαντικό κόστος, ενώ µπορεί έτσι να καλυφθούν και οι ανάγκες εστιατορίων που προσφέρουν οίνο ανά ποτήρι.
ζ) Διαφοροποίηση του προϊόντος
Οι Ιάπωνες καταναλωτές είναι πολύ πιθανό να αγοράσουν µία φιάλη οίνου επειδή αυτή έχει ένα ασυνήθιστο σχήµα, ή µία ελκυστική ετικέτα. Όπως αναφέρθηκε και πρωτύτερα, τα περιστρεφόµενα πώµατα (screw-cap) έχουν καταστεί ιδιαίτερα δηµοφιλή στην Ιαπωνία.
η) Δηµιουργία ευρέως δικτύου επαφών
Η ιαπωνική επιχειρηµατική κουλτούρα βασίζεται ως επί το πλείστον σε συστάσεις, καθιστώντας εξαιρετικά δύσκολο το γεγονός να εισέλθει κάποια εταιρεία στην αγορά, άνευ εγγυήσεων από κάποιο τρίτο αξιόπιστο µέρος.
H Ιαπωνία είναι ο πέµπτος σηµαντικότερος εισαγωγέας οίνων παγκοσµίως έχοντας εισάγει περί τα 1,4 εκ. εκατόλιτρα το 2013, καθώς επίσης πέµπτος σηµαντικότερος εισαγωγέας των ευρωπαϊκών οίνων. Αποτελεί δε τη δεύτερη µεγαλύτερη ασιατική αγορά για τους Ευρωπαίους παραγωγούς, µετά την Κίνα. Η Γαλλία παραµένει κορυφαία εξαγωγική χώρα, τόσο µε βάση την ποικιλία, όσο και την ποσότητα, ακολουθούµενη από την Ιταλία. Η Γαλλία εξήγαγε 53 εκ. λίτρα εµφιαλωµένου οίνου στην Ιαπωνία το 2014, αξίας 378 εκ. ευρώ, ελέγχοντας περίπου το 31,5% της συνολικής αγοράς. Οι Ιάπωνες έχουν πολύ θετική άποψη για τον γαλλικό οίνο και τον θεωρούν ως την πλέον ασφαλή επιλογή (safe choice). Ωστόσο, το µερίδιο αγοράς της Γαλλίας σηµειώνει πτωτική πορεία τα τελευταία χρόνια, εξαιτίας κυρίως του ανταγωνισµού που δέχεται από τις νέες χώρες οίνου (new world wines).
H Iταλία, ως δεύτερη εξαγωγική δύναµη εµφιαλωµένων οίνων στην Ιαπωνία, έχοντας εξάγει 34 εκ. λίτρα το 2014, αξίας 137 εκ. ευρώ, διαθέτει µερίδιο αγοράς 18,5%. Η αυξανόµενη δηµοτικότητα των ιταλικών εστιατορίων στην Ιαπωνία, ασφαλώς υποστηρίζει την κατανάλωση ιταλικών οίνων. Σηµαντική αύξηση παρουσιάζουν τα τελευταία χρόνια οι χιλιανοί οίνοι, αφού η Χιλή αποτελούσε το 2014 την τρίτη εξαγωγική δύναµη µε µερίδιο αγοράς 20,2%, έναντι µερίδου µόλις 6,4% το 2005. Ειδικότερα, η Χιλή εξήγαγε το 2014 44 εκ. λίτρα εµφιαλωµένου οίνου, αξίας 107 εκ. ευρώ. Η συµφωνία ελευθέρου εµπορίου µεταξύ Ιαπωνίας και Χιλής συνέβαλε στην µείωση των εισαγωγικών δασµών. Επιπροσθέτως, οι Ιάπωνες καταναλωτές διαθέτουν θετική εικόνα για την Χιλή ως χώρα προµήθειας τροφίµων. Οι χιλιανοί οίνοι πωλούνται σε χαµηλές τιµές στα ιαπωνικά σούπερ µάρκετ και κάβες, έχοντας έτσι εδραιώσει σταθερή παρουσία στις ιαπωνικές “Izakaya” (παραδοσιακές ιαπωνικές ταβέρνες).
Τέταρτη εξαγωγική δύναµη οι Η.Π.Α. µε µερίδιο αγοράς 6,4%. Το 2014 οι Η.Π.Α εξήγαγαν 9 εκ. λίτρα εµφιαλωµένου οίνου, αξίας 72 εκ. ευρώ. Η California διαθέτει εξαιρετική εικόνα ως οινοπαραγωγική περιοχή µεταξύ των Ιαπώνων καταναλωτών και η ονοµασία “Napa” έχει εξαιρετική φήµη και είναι συνδεδεµένη µε µία εικόνα υψηλής ποιότητας οίνου. Αξιοσηµείωτη είναι, επίσης, η χαµηλή τιµή των αµερικανικών οίνων.
Πέµπτη εξαγωγική δύναµη η Ισπανία, µε αυξανόµενες εξαγωγές οίνων τα τελευταία χρόνια. Με 51 εκατοµµύρια εκατόλιτρα, η συνολική ισπανική παραγωγή οίνου το 2013 ξεπέρασε την αντίστοιχη της Γαλλίας και της Ιταλίας, καθιστώντας την έτσι πρώτη παγκόσµια δύναµη παραγωγής οίνου. Η αύξηση τόσο στην παραγωγή όσο και στις εξαγωγές της τα τελευταία χρόνια ήταν αξιοπαρατήρητη και στην ιαπωνική αγορά. Το 2014 η Ισπανία εξήγαγε 21 εκ. λίτρα εµφιαλωµένου οίνου, αξίας 52 εκ. ευρώ. Σηµειώνεται πως η Ισπανία είναι η τρίτη ευρωπαϊκή εξαγωγική δύναµη εµφιαλωµένου οίνου στην Ιαπωνία και δεύτερη µετά την Πορτογαλία στους ενισχυµένους οίνους (fortified wines).
Οι αυξηµένες ισπανικές εξαγωγές µπορούν να αποδοθούν στην καλή φήµη του ισπανικού οίνου µεταξύ των Ιαπώνων καταναλωτών, καθώς και στις χαµηλές τιµές του που κυµαίνονται από 289 έως 699 γιεν ανά φιάλη. Επιθετικό µάρκετινγκ και εντατική προώθηση εντός Ιαπωνίας, διά συνεχούς υποστήριξης από τον ισπανικό οργανισµό προώθησης ICEX, είχαν ως αποτέλεσµα την ενδυνάµωση της θέσεως των ισπανικών οίνων στη χώρα του Ανατέλοντος Ηλίου. Επί πλέον, ο ολοένα και µεγαλύτερος αριθµός των ισπανικών εστιατορίων στο Τόκυο και η µεγάλη διαθεσιµότητα ισπανικών προϊόντων σε πολλά σούπερ µάρκετ συνέβαλαν στη γενικότερη προώθηση των εν λόγω οίνων. 4
Υπόλοιπες χώρες κατά σειρά κατάταξης οποίες εξάγουν επιτυχώς εµφιαλωµένο οίνο στην Ιαπωνία είναι η Αυστραλία, Γερµανία, Αργεντινή, Ν. Ζηλανδία, η Ν. Αφρική, Πορτογαλία, η Αυστρία κλπ. Είναι ωστόσο σαφές πως η κυριαρχία των παλαιών χωρών οίνου απειλείται από την αυξανόµενη δηµοτικότητα των νέων χωρών, όπως οι Η.Π.Α. και η Αυστραλία.