Food Business News
“Στην Ελλάδα πάσχουμε από πολιτιστικό αυτισμό, ενώ έννοιες όπως συνεργατισμός και συναντίληψη λείπουν από το λεξιλόγιο της μεγαλύτερης μερίδας των Ελλήνων. Ως αποτέλεσμα, μπορεί η χώρα να αποτελεί το καλύτερο οικόπεδο του κόσμου, όμως παραμένουν αναξιοποίητες οι τεράστιες δυνατότητες που υπάρχουν σε διάφορα πεδία” τόνισε ο ίδιος, προσθέτοντας όμως ότι “το μαύρο γουρούνι του Δία θα βρει τον δρόμο του, αφού έχουμε περισσή υπομονή και επιμονή”. 
Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, ο κ. Φωτιάδης επισήμανε: “ναι, συνεχίζουν να εκδηλώνουν ενδιαφέρον για τον ελληνικό μαύρο χοίρο Βέλγοι επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στη μεταποίηση και εμπορία κρεάτων, όπως και στο λιανεμπόριο. Μάλιστα έχουμε και συνεργασία μαζί τους, αφού τους στέλνουμε κάποιες ποσότητες. Δεν είναι όμως μόνο αυτοί, αλλά και Γερμανοί, Βρετανοί και Ολλανδοί”.
Βασική η παραγωγή άνω των 400 τόνων
Ωστόσο, κατά τον ίδιο, “στην ΕΕ μπορεί να υπάρχει μια γκουρμέ αγορά που ψάχνει συνεχώς καινούρια προϊόντα και ενώ τα προϊόντα από μαύρο χοίρο κερδίζουν ακόμη και τους πιο απαιτητικούς, ωστόσο εάν δεν έχει κάποιος περισσότερους από 400 τόνους να διαθέσει, δύσκολα μπορεί να κλείσει δουλειές”.
Υπενθυμίζεται ότι οι διοργανωτές της γαστρονομικής εκδήλωσης “Hellenic Excellence Gastronomic Culture” του 2016 υπογράμμισαν εμφατικά τις δυνατότητες που έχει ο ελληνικός μαύρος χοίρος, αν οι εκτροφείς του στηριχθούν από την πολιτεία. “Με δεκάδες αιώνες ιστορία πίσω του, ο ελληνικός μαύρος χοίρος είναι ο χοίρος που γνωρίζουμε από την Οδύσσεια. Σήμερα, 3.000 χρόνια μετά, οι εκτροφείς αυτής της εγχώριας φυλής αγωνίζονται απέναντι σε πάμπολλες αντιξοότητες χωρίς να σταματούν να αισιοδοξούν ότι ίσως τα πράγματα μπορούν να γίνουν καλύτερα” επισήμανε ο κ. Φωτιάδης.
Σύμφωνα με τον ίδιο, για να αλλάξει η κατάσταση δεν χρειάζεται να …ανακαλύψουμε τον τροχό. “Αν βρισκόταν ένας υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων να δώσει στο Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ) τον έλεγχο του DNA των ελληνικών προϊόντων, τότε σίγουρα ο αγροδιατροφικός τομέας στη χώρα μας θα εκτοξευόταν σε μόλις τέσσερα χρόνια” υπογράμμισε χαρακτηριστικά.
Η ανάπτυξη του μαύρου χοίρου στη χώρα μας δεν είναι “δύσκολη υπόθεση. Απλώς, πρέπει να σηκώσουμε τα μανίκια και να δουλέψουμε. Όχι να τρέχουμε πίσω από τις επιδοτήσεις, αλλά να παράξουμε” τόνισε.
Η παραγωγή χοίρων στην Ελλάδα καλύπτει μόλις το 25% της εγχώριας κατανάλωσης, ενώ το υπόλοιπο 75% καλύπτεται από εισαγωγές. Αυτό σε ό,τι αφορά στους συμβατικούς χοίρους, μιας και η εγχώρια παραγωγή των μαύρων χοίρων είναι ακόμα μικρότερη. Η μεγαλύτερη ελληνική Φάρμα παραγωγής μαύρων χοίρων είναι η Φάρμα Φωτιάδη, με 200 χοιρομητέρες και 3.000 παραγόμενους μαύρους χοίρους τον χρόνο (150 τόνους ετήσια παραγωγή), ενώ ο ετήσιος τζίρος της αγγίζει το 1 εκατ. ευρώ.
DNA που φτάνει στην αρχαιότητα
Η επιχείρηση Φάρμα Φωτιάδη εδρεύει από το 1925 στην Εξοχή, ένα μικρό χωριό στην περιοχή του Ολύμπου και μπορεί η ιστορία της επιχείρησης σχετικά με την εκτροφή των μαύρων χοίρων να μην είναι αδιάλειπτη, καθώς το 1996 η παραγωγή αντικαταστάθηκε με την εκτροφή αγριογούρουνων, όμως το 2010 έγινε η επιστροφή στην εκτροφή του μαύρου χοίρου. “Τότε λάβαμε το μήνυμα ότι μεγάλο μέρος των Ελλήνων ενδιαφέρονταν να κάνει επίδειξη χρήματος με την κατανάλωση αγριόχοιρου και όχι να ικανοποιήσει πραγματική διατροφική ανάγκη. Διότι, όπως και να το κάνουμε δεν βρίσκεται στη διατροφική μας κουλτούρα το σαλαμάκι με καρύδι αγριογούρουνου, ούτε το πατέ αγριόχοιρου”, είπε ο κ. Φωτιάδης.
Την περίοδο εκείνη, η Φάρμα Φωτιάδη εντάχθηκε και εφάρμοσε το ευρωπαϊκό πρόγραμμα “Qubic”, το οποίο αφορούσε στη διάσωση της αυτόχθονης ελληνικής φυλής μαύρου χοίρου και την παραγωγή προϊόντων υψηλής ποιότητας από το κρέας του. Την πρόσκληση συμμετοχής στο πρόγραμμα, έλαβε από το ΕΚΕΤΑ. Το πρόγραμμα περιελάμβανε επίσκεψη στη Σικελία, όπου εκεί κάθε χώρα έκανε ιστορική αναδρομή στον μαύρο χοίρο και στη διάσωσή του. “Όλοι είχαν να πουν ιστορίες, αλλά είχαν και πάρα πολύ καλή ζώσα πραγματικότητα. Η χώρας μας εκπροσωπήθηκε από τον Ερευνητής Ινστιτούτου Εφαρμοσμένων Βιοεπιστημών στο ΕΚΕΤΑ, Αναγνώστη Αργυρίου, ο οποίος ύστερα από διετή έρευνα τεκμηρίωσε ιστορικά, ότι ο μαύρος χοίρος της Μεσογείου ξεκίνησε από την αρχαία Ελλάδα και έπειτα, διαδόθηκε στην υπόλοιπη Μεσόγειο. Ωστόσο, δεν είχε να πει κάτι συγκεκριμένο για τη σημερινή πραγματικότητα στην Ελλάδα”.
Μετά από αυτή την παρουσίαση ο κ. Φωτιάδης και η οικογένειά του πήραν την απόφαση να ξεκινήσουν πάλι την εκτροφή του μαύρου χοίρου. Όπως μας εξήγησε “ο κ. Αργυρίου τα προηγούμενα χρόνια, παίρνοντας τρίχες από διάφορα ζώα και κάνοντας ανάλυση του DNA βρήκε κάποιες χοιρομητέρες, οι οποίες προσομοιάζανε με τον αρχαίο ελληνικό χοίρο. Εμείς τις αγοράσαμε, τις πιστοποιήσαμε και ξεκινήσαμε να κάνουμε από την αρχή το κοπάδι μας”. Στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή υπάρχουν 400 χοιρομητέρες, από τις οποίες οι 200 ανήκουν στη Φάρμα Φωτιάδη.
Ευρωπαϊκή πατέντα για τη διατροφή μαύρου χοίρου με ελιά
Αναφορικά με την διατροφή των μαύρων χοίρων, ο κ. Φωτιάδης επισήμανε ότι αρχική σκέψη ήταν να ακολουθήσουν το παράδειγμα των Ισπανών και να ταΐσουν τους ιβηρικούς χοίρους βελανίδια. “Ωστόσο, το δασαρχείο δεν μας επέτρεψε να μαζεύουμε τα βελανίδια από το δάσος, προκειμένου να θρέφουμε τους χοίρους, αναγκαστήκαμε να σκεφτούμε τι άλλο θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε. Έτσι, μας ήρθε η ιδέα να ταΐσουμε το εθνικό μας γουρούνι με τον εθνικό μας καρπό που είναι η ελιά” είπε χαρακτηριστικά ο κ. Φωτιάδης.
Μάλιστα, σε ανάλυση, που πραγματοποιήθηκε τον Αύγουστο του 2014, από το ΕΚΕΤΑ, προέκυψε ότι οι μαύροι χοίροι που θρέφονται αποκλειστικά με ελιές, διαθέτουν 68 φορές περισσότερα Ω3-Ω6 λιπαρά στο λίπος τους μαύρου χοίρου σε σχέση με τους συμβατικούς χοίρους. Επιπρόσθετα, το 2016 μετά από ανάλυση στο κρέας των μαύρων χοίρων από το Αλεξάνδρειο ΤΕΙ Θεσσαλονίκης, τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά, καθώς το κρέας των μαύρων χοίρων, που θρέφονται με ελιές, είχε πολύ περισσότερες πολυφαινόλες από ό,τι οι μαύροι χοίροι που θρέφονται με άλλες τροφές.
“Μετά από αυτά τα δεδομένα ξεκινήσαμε να κάνουμε πιο εξειδικευμένες αναλύσεις, γιατί πιθανόν οι ενδείξεις αυτές μας δείχνουν ότι μπορεί να μιλάμε για μια παγκόσμια καινοτομία στο κομμάτι της υγιεινής του κρέατος”, τόνισε. Και συνέχισε λέγοντας, “την ειδική διατροφή του μαύρου χοίρου με ελιά την έχουμε κατοχυρώσει ως ευρωπαϊκή πατέντα από τον Δεκέμβριο του 2015 και τον ίδιο μήνα καταθέσαμε αίτηση, προκειμένου να την κατοχυρώσουμε και ως παγκόσμια”. Τονίζεται ότι για τους μαύρους χοίρους της Φάρμας Φωτιάδη απαιτούνται 15 τόνοι ελιάς/μηνιαίως για τη διατροφή τους, οι οποίες και εξασφαλίζονται από ελαιοτριβεία και εργοστάσια επεξεργασίας ελιάς. Ο μαύρος χοίρος πωλείται στη λιανική 13 ευρώ το κιλό.
Οργανώνονται οι εκτροφείς
Μόλις λίγους μήνες πριν, οριστικοποιήθηκε το καταστατικό της Πανελλήνιας Ένωσης Εκτροφέων Αυτόχθονου Μαύρου Χοίρου “Ο Εύμαιος”. Σκοπός της Ένωσης είναι να προστατεύσει και να αναδείξει τον ελληνικό μαύρο χοίρο και τα προϊόντα του, να τον συστήσει στο καταναλωτικό κοινό, να προωθήσει τη σύσφιγξη των σχέσεων των εκτροφέων-μελών μεταξύ τους. Επιπλέον, όμως, να αντιμετωπίσει τα προβλήματα που απασχολούν τον κλάδο, καθώς μιλάμε για την εκτροφή μιας φυλής, που ανήκει στις σπάνιες και απειλούμενες.
Όπως επισήμανε μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο αντιπρόεδρος του “Εύμαιου”, Νίκος Τσίγκας, οι εκτροφείς ελληνικού μαύρου χοίρου θέτουν το στόχο της ένταξης στις βιολογικές εκτροφές, περιμένουν το οριστικό πλαίσιο για τις ομάδες παραγωγών και αγωνίζονται για να κάνουν γνωστά στο ελληνικό κοινό τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του κρέατος του ελληνικού μαύρου χοίρου.
Πάντως, μέχρι να πάρει μπρος η …μηχανή, ο “Εύμαιος” κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τη συνεχή μείωση στον αριθμό των εκτρεφόμενων ζώων τέτοιου είδους στην Ελλάδα. Σύμφωνα με υπολογισμούς του, δεν υπάρχουν περισσότερα από 2.000 ζώα αυτή την περίοδο στην Ελλάδα, καθώς “ο μαύρος χοίρος αντικαταστάθηκε από ξένους χοίρους με στόχο των κτηνοτρόφων την εντατική εκτροφή”.
Ειδικά τις τελευταίες δεκαετίες, “οι βελτιωμένες αυτές φυλές εισήλθαν κατά συρροή στην χώρα μας θεωρώντας τες πιο παραγωγικές. Κάπως έτσι παραγκωνίστηκε ο αυτόχθονας μαύρος χοίρος και περιορίστηκε δραματικά ο αριθμός τους”, επισήμανε ο κ. Τσίγκας. Σύμφωνα με τον ίδιο, εκτροφές μαύρου χοίρου στη χώρα μας υπάρχουν σε Στερεά Ελλάδα, Ήπειρο, Θεσσαλία και Μακεδονία και Θράκη.
Η ιστορία
Ο ελληνικός μαύρος χοίρος έχει τις ρίζες του στην Αρχαία Ελλάδα. Είναι ο χοίρος που γνωρίζουμε από την Οδύσσεια. Στην φάρμα του Οδυσσέα με χοιροβοσκό τον Εύμαιο (εξ ου και η ονομασία της Ένωσης). Πρόκειται για το ίδιο είδος που πήρε μαζί του ο Μέγας Αλέξανδρος στην εκστρατεία του στην Ασία. Οι Έλληνες μετέφεραν τον μαύρο χοίρο και στις αποικίες της Νότιας Ιταλίας και Σικελίας. Και κάπως έτσι δημιουργήθηκε το πασίγνωστο prosciutto. Και ακόμα ένα πολύ γνωστό αλλαντικό, το ιβηρικό χαμόν (iberico jamon) προέρχεται από την σπάνια, πλέον, αυτή η φυλή.
Δεν είναι μόνο η ιστορία όμως που κάνει τον μαύρο χοίρο ξεχωριστό. Το κρέας του έχει ω3 και ω6 λιπαρά οξέα, από τα πιο υγιεινά ζωικά λίπη. Ακόμα, ο ελληνικός μαύρος χοίρος ζει σε περιοχές δύσβατες και για αυτό ακριβώς δεν έχει παχύ στρώμα λίπους όπως τα άλλα είδη χοίρων. Ένα ακόμα χαρακτηριστικό της φυλής είναι η ανθεκτικότητα στις καιρικές συνθήκες και η αντοχή του είδους στις ασθένειες. Με λίγα λόγια, ο μαύρος χοίρος μας δίνει ένα γευστικότατο χοιρινό κρέας χωρίς να είναι ένα συμβατικό χοιρινό κρέας.
