ΠΣΕ: Αλλαγές στην ΠΝΠ ζητούν οι εξαγωγείς

Σημαντικές διαφοροποιήσεις στο εξαγωγικό πρότυπο της χώρας, τόσο ως προς τη γεωγραφική στόχευση, όσο και προς τη σύνθεση των εξαγόμενων προϊόντων, προκύπτουν σύμφωνα με ανάλυση του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων (ΠΣΕ) και του Κέντρου Εξαγωγικών Ερευνών και Μελετών (ΚΕΕΜ), επί των στοιχείων εξαγωγών για την περίοδο 2010-2014, κατά την οποία η χώρα βρίσκεται σε Προγράμματα Οικονομικής Προσαρμογής.

Όπως τόνισε η Πρόεδρος του ΠΣΕ, κυρία Χριστίνα Σακελλαρίδη σχολιάζοντας τα ευρήματα της έρευνας «την επαύριο μίας ιστορικής ημέρας για την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ελλάδα, καθίσταται σαφές ότι ο μόνος δρόμος για την έξοδο από την κρίση είναι η προώθηση μεταρρυθμίσεων για τον μετασχηματισμό του αναπτυξιακού προτύπου της χώρας, σε συνδυασμό με τη βελτιστοποίηση λειτουργίας της Δημόσιας Διοίκησης. Πυρήνας αυτής της προσπάθειας θα πρέπει να είναι η υποστήριξη της εξωστρέφειας, με πλήρη αξιοποίηση των διαθέσιμων αναπτυξιακών εργαλείων, για την επιτάχυνση εγχώριων και προσέλκυση ξένων επενδύσεων.

Η αρχή πρέπει να γίνει άμεσα με την επικείμενη νέα Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου, και με τη μορφή διευκολύνσεων προς το εξωτερικό εμπόριο, ακόμη και στο ασφυκτικό περιβάλλον των κεφαλαιακών ελέγχων, στο πλαίσιο αυτόματων εγκρίσεων για εμπορικές συναλλαγές εξωστρεφών επιχειρήσεων με τους πελάτες τους στο εξωτερικό και το εσωτερικό της χώρας (προκαταβολές και εξοφλήσεις πρώτων υλών, συσκευασιών και προϊόντων μεταποίησης, ενέγγυες πιστώσεις, εξόφληση επιταγών, δαπάνες μεταφορών κ.α.). Η κίνηση αυτή, πέραν του ισχυρού συμβολισμού, θα έχει και ουσιαστικό αντίκτυπο στην «παγωμένη» σήμερα, πραγματική οικονομία της χώρας, σε μία ιδιαιτέρως κρίσιμη περίοδο για τη συνολική της ανασυγκρότηση.

Ήδη ο χάρτης των ελληνικών εξαγωγών, όπως διαμορφώνεται μετά από μία 5ετία Προγραμμάτων Προσαρμογής, αναδεικνύει την ανάγκη άμεσης αποκατάστασης της εμπιστοσύνης των ευρωπαίων εταίρων, που αποτελούν τους μεγαλύτερους αγοραστές των ελληνικών προϊόντων, αλλά και στοχευμένης διεύρυνσης μεριδίων σε δυναμικές αγορές όπως στη Λεκάνη της Μεσογείου, τον Περσικό Κόλπο και τη Β. Αμερική, σε συνδυασμό με την αποτελεσματικότερη διείσδυση στις αναπτυσσόμενες αγορές της Υποσαχάριας Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής».

Τα στοιχεία της ανάλυσης του ΠΣΕ και του ΚΕΕΜ, δείχνουν ότι το 2014 η συνολική αξία των ελληνικών εξαγωγών ανήλθε στα 26,9 δισ. ευρώ, έναντι των 20,67 δισ. ευρώ το 2010, μεταβολή που συνιστά αύξηση σε ποσοστό 30,14%. Ανάλογη εικόνα καταγράφεται και σε επίπεδο όγκου συνολικών εξαγωγών, ο οποίος αυξήθηκε κατά 30,33% το 2014, σε σχέση με το 2010. Αν ωστόσο, εξαιρεθούν από τον υπολογισμό τα πετρελαιοειδή προϊόντα (ήτοι το 37% πλέον των συνολικών εξαγωγών) για την εξεταζόμενη 5ετία προκύπτει αύξηση κατά 7,75% (ή 1,2 δισ. ευρώ περίπου) σε αξία εξαγωγών και κατά 12,26% σε όγκου εξαγωγών (ή 2,3 εκατ. τόνους).

Η εξέλιξη της συνολικής αξίας των εξαγωγών 2010-2014

Η εξέλιξη της συνολικής αξίας των εξαγωγών 2010-2014 (εξαιρουμένων των πετρελαιοειδών)

 

 

Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι τα ιστορικά υψηλά σε όρους συνολικής αξίας εξαγωγών εντοπίζονται το 2012 (27,34 δισ. ευρώ), ενώ στη συνέχεια αν και ακολούθησαν οριακές μεταβολές γύρω από την περιοχή των 27 δισ. ευρώ κατά τη διετία 2013-2014, υπήρξαν σημαντικές διαφοροποιήσεις και διακυμάνσεις ως προς τη γεωγραφική στόχευση των εξαγωγών, κυρίως λόγω του σκληρού ευρώ.

Καλύτερες επιδόσεις σε σχέση με τους ρυθμούς αύξησης των συνολικών εξαγωγών (+30,14%) εμφάνισαν την περασμένη 5ετία: οι χώρες της Ευρώπης που δεν ανήκουν στην ΕΕ (+62,74%), οι χώρες της Μέσης Ανατολής & Β. Αφρικής (+58,44%), της Κεντρικής Ασίας & Άπω Ανατολής (+31,31%), καθώς και οι Εφοδιασμοί Πλοίων (+458,5%).

Αντίθετα, πτωτικά κινήθηκαν οι συνολικές εξαγωγές στη Λ. Αμερική (-48,47%), στην Κεντρική και Νότια Αφρική (-12,85%).

Ωστόσο, αν χρησιμοποιηθούν ως βάση οι ρυθμοί αύξησης των εξαγωγών, εξαιρουμένων των πετρελαιοειδών (+7,75%), προκύπτει σημαντική άνοδος για τις χώρες της Β. Αμερικής (+26,44%), της Λ. Αμερικής (+132,74%), της Κ. & Ν. Αφρικής (+34,05%) και της Ωκεανίας (+36,03%), στην πλειοψηφία τους χάρη στην καλύτερη πορεία τους κατά το έτος 2014.

Η εξέλιξη των μεριδίων επί των συνολικών ελληνικών εξαγωγών, ανά γεωγραφική περιοχή για την περίοδο 2010-2014

Σημαντικά στοιχεία αναδεικνύονται όμως και από την ανάλυση των αντίστοιχων μεγεθών, με τη χρήση του κριτηρίου ομαδοποίησης των σημαντικότερων οικονομικών ενώσεων χωρών, ως αγορών για τα ελληνικά προϊόντα.

Στην περίπτωση αυτή, καλύτερες επιδόσεις εμφανίζουν ως προς τις συνολικές εξαγωγές οι πετρελαιοπαραγωγικές χώρες του ΟΠΕΚ (+48,4%) και ειδικά οι χώρες του Περσικού Κόλπου (+269,6%) και οι χώρες της Μαύρης Θάλασσας (+62,6%), χάρη κυρίως στην εκρηκτική άνοδο των πετρελαιοειδών.

Αν εξαιρεθούν τα καύσιμα, διαφαίνονται καλύτερες προοπτικές στις χώρες του ΟΟΣΑ (+9,35%), της NAFTA (+26,4%), του Περσικού Κόλπου (+46,7%) και της MERCOSUR (+144,56%), ειδικά λόγω των αυξημένων εξαγωγών κατά το 2014.

Ενδεικτικό είναι πάντως το γεγονός ότι οι χώρες της Ευρωζώνης που αποτελούν βασική αγορά για τα ελληνικά προϊόντα, υπολείπονται σημαντικά των συνολικών επιδόσεων, τόσο σε συνολική αξία εξαγωγών (+8,92% έναντι 30,14% του συνόλου), όσο και στις εξαγωγές εξαιρουμένων των πετρελαιοειδών (+2,31% έναντι 7,75%). Το αποτέλεσμα ήταν το μερίδιο της Ευρωζώνης στην απορρόφηση των ελληνικών εξαγόμενων προϊόντων να υποχωρήσει από το 37% το 2010, στο 31% το 2014. Αν εξαιρεθούν τα πετρελαιοειδή, το μερίδιο των χωρών της ζώνης του Ευρώ, υποχώρησε από το 44% στο 41,7%, μέσα στην εξεταζόμενη 5ετία.

Εξετάζοντας τις εξαγωγές ανά μεγάλες κατηγορίες προϊόντων, παρατηρούμε ότι όλες οι μεγάλες κατηγορίες εμφανίζουν ανοδικές τάσεις των εξαγωγών, με εξαίρεση την οριακή μείωση των αποστολών πρώτων υλών.

Την πιο εντυπωσιακή άνοδο σε επίπεδο 5ετίας παρουσιάζουν αναμφίβολα οι εξαγωγές πετρελαιοειδών, οι οποίες υπερδιπλασιάστηκαν (στα 10,89 δισ. ευρώ το 2014 από 5,33 δισ. ευρώ το 2010). Σημαντικές ανόδους καταγράφουν οι εξαγωγές αγροτικών προϊόντων (11,9%, στα 4,59 δισ. ευρώ το 2014 από 4,11 δισ. το 2010), βιομηχανικών προϊόντων (7,1%, στα 10,35 δισ. ευρώ το 2014 από 9,67 δισ. το 2010), αλλά και των Ειδών & συναλλαγών μη ταξινομημένων (8,5%, στα 0,58 δισ. ευρώ το 2014 από 0,53 δισ. ευρώ το 2010).

Η εξέλιξη των εξαγωγών για τις διάφορες μεγάλες κατηγορίες προϊόντων, διαφοροποίησαν και το μερίδιο κάθε κατηγορίας στο σύνολο των ελληνικών εξαγωγών. Έτσι ενώ το 2010, η κύρια κατηγορία εξαγόμενων προϊόντων ήταν τα βιομηχανικά (46,8% του συνόλου) πλέον μετά τη μείωση του μεριδίου τους στις συνολικές εξαγωγές και την παράλληλη μεγάλη αύξηση των εξαγωγών πετρελαιοειδών, οι δύο αυτές μεγάλες κατηγορίες –βιομηχανικά προϊόντα και καύσιμα- έχουν το ίδιο σχεδόν μερίδιο (38,5%).

Εξαιτίας της ραγδαίας αύξησης των πετρελαιοειδών έναντι των υπόλοιπων κατηγοριών, μειωμένο εμφανίζεται και το μερίδιο των εξαγωγών αγροτικών προϊόντων (από 19,9% το 2010 σε 17,1% το 2014), αλλά και αυτό των πρώτων υλών (3,8% από 5%) και των ειδών & συναλλαγών μη ταξινομημένων κατά κατηγορίες (2,1% από 2,6% το 2010).

Σε ότι αφορά τις κύριες αγορές ανά κατηγορία προϊόντων, οι εξαγωγές αγροτικών προϊόντων στη συντριπτική τους πλειοψηφία κατευθύνονται στις αναπτυγμένες χώρες του κόσμου, όπως επιβεβαιώνεται από τα μερίδια των εξαγωγών προς τις χώρες του ΟΟΣΑ (από 66,5% έως 68,8% στην περίοδο 2010-2014) και προς την Ε.Ε. (από 71,7% έως 75,4%). Αξιοσημείωτο είναι επίσης το μερίδιο προς της χώρες της Οικονομικής Συνεργασίας του Εύξεινου Πόντου (από 16,5% έως 19,3%), λόγω της βαρύτητας της ρωσικής αγοράς για τον κλάδο των φρούτων-λαχανικών.