Υψηλούς ρυθμούς επέκτασης και έντονο ανταγωνισμό παρουσιάζει το λιανεμπόριο στην Πολωνία, στην οποία δραστηριοποιούνται σήμερα περισσότερες από 40 επιχειρήσεις σούπερ μάρκετ. Η συγκεκριμένη αγορά παρουσιάζει σημαντικές ιδιαιτερότητες, δεδομένου ότι ο leader της αγοράς δραστηριοποιείται με πολύ μικρού μεγέθους καταστήματα.
Σε ότι αφορά τις τάσεις που επικρατούν στην πολωνική αγορά, των 38,5 εκατ. δυνητικών πελατών, σε έκθεση του Γραφείου Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων της Ελλάδας στην Βαρσοβία, αναφέρεται ότι παρά τη γενικότερη οικονομική αβεβαιότητα, οι τομείς λιανεμπορίου -χονδρεμπορίου κινήθηκαν αυξητικά, τόσο όσον αφορά τις πωλήσεις εντός καταστημάτων όσο και τις πωλήσεις μέσω των ανοικτών αγορών. Η σταθερά αυξανόμενη ζήτηση για βασικά αγαθά, καθώς και η συνεχιζόμενη εξάπλωση των αλυσίδων λιανεμπορίου σε όλη την επικράτεια, συνέτειναν στο προηγούμενο θετικό αποτέλεσμα. Παράλληλα όμως, παρατηρήθηκε ότι εντείνεται η στροφή των καταναλωτών προς φθηνότερα προϊόντα, καθώς επίσης και ότι μερίδα των καταναλωτών αναβάλλει τις αγορές που αφορούν μη-βασικά προϊόντα.
Στη διαρκώς αναβαθμιζόμενη πολωνική αγορά, την πολυπληθέστερη της ΚΑ Ευρώπης, ο ανταγωνισμός παραμένει ιδιαίτερα έντονος, δεδομένης της συστηματικής δραστηριοποίησης πολλών εγχώριων και ξένων επιχειρήσεων, που διεκδικούν με αξιώσεις μερίδιο των υποσχόμενων επιμέρους αγορών προϊόντων και υπηρεσιών.
Οι εκπτωτικές αλυσίδες (π.χ. Biedronka, Lidl), φαίνεται να κερδίζουν σημαντικό έδαφος, καθώς τις επισκέπτονται όλο και περισσότεροι καταναλωτές, καθώς θεωρούν ότι η σχέση ποιότητας/τιμής είναι πολύ καλύτερη στα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, δίνοντας παράλληλα ιδιαίτερη σημασία στα προϊόντα που πωλούνται με έκπτωση.
Η πορεία των πωλήσεων μέσω διαδικτύου εμφανίζει σημαντική αύξηση καθώς οι καταναλωτές επωφελούνται από τη δυνατότητα παραγγελιών σε χαμηλότερη τιμή, καθώς και από τη δυνατότητα παράδοσης των προϊόντων στο σπίτι.
Οι πολυεθνικές εταιρείες όπως π.χ. η Jeronimo Martins Polska (Biedronka, πορτογαλικών συμφερόντων), η Tesco Polska (αγγλικών συμφερόντων) και η Auchan Polska (γαλλικών συμφερόντων) εμφανίζονται ως οι αδιαφιλονίκητοι leaders της εδώ αγοράς, βασιζόμενοι στην τεχνογνωσία τους, στα μεγάλα κεφάλαια που διαθέτουν για νέες επενδύσεις, στην πολύ μεγάλη ποικιλία προσφερόμενων προϊόντων και στις συνεχείς προωθητικές ενέργειες υποστήριξης των προϊόντων.
Στη Πολωνία υπολογίζεται ότι λειτουργούν άνω των 40 αλυσίδων Super Market, εκ των οποίων περίπου οι 15 διαθέτουν καταστήματα σε όλη την πολωνική επικράτεια, ενώ οι υπόλοιπες είτε λειτουργούν σε επίπεδο περιφέρειας είτε σε τοπικό επίπεδο. Αναφορικά με την τάξη μεγέθους των μεγαλυτέρων αλυσίδων σημειώνεται ότι, το Biedronka λειτουργεί με πάνω από 2400 Supermarkets στο σύνολο της πολωνικής επικράτειας, το Tesco λειτουργεί με πάνω από 430 Supermarkets, το Carrefour λειτουργεί με πάνω από 75 Hypermarkets και 280 Supermarkets, το δε γερμανικό Real λειτουργεί με πάνω από 55 Hypermarkets.
Παράλληλα και όσον αφορά την στρατηγική ανάπτυξης των καταστημάτων τους, η αλυσίδα Biedronka, η οποία είναι και ο leader της εδώ αγοράς, λειτουργεί με πολύ μικρά σε μέγεθος καταστήματα (περίπου 200-300 τ.μ.) τα οποία όμως βρίσκονται σε όλα τα κεντρικά σημεία των μεγάλων πολωνικών πόλεων. Τo Tesco και το Auchan λειτουργούν με πολύ μεγάλα καταστήματα (άνω των 2.000 τ.μ.) τα οποία βρίσκονται στη περιφέρεια των μεγάλων πόλεων, ενώ το Carrefour λειτουργεί με πολύ μικρά καταστήματα σε κεντρικά σημεία των πόλεων, με μεγαλύτερα (500-600 τ.μ.) σε κάποια σημεία και με τα hypermarkets στην περιφέρεια των πόλεων.
Σημειώνουμε, επίσης ότι, σύμφωνα με την πολωνική νομοθεσία, τα Supermarkets λειτουργούν 7 ημέρες την εβδομάδα (ωράριο 8-21 καθημερινά, 9-20 το Σαββατοκύριακο).
Κύκλος Εργασιών- Καταναλωτικές συνήθειες
Το 2013, ο κύκλος εργασιών των επιχειρήσεων εμπορίου καταναλωτικών αγαθών άγγιξε τα 170 δισ. Ευρώ (+5% από το 2012). Αυτή η επίδοση σηματοδότησε, κατά την Κεντρική Στατιστική Υπηρεσία (GUS), το τέλος μιας διετούς περιόδου μειωμένης εμπορικής κίνησης. Σημειώνεται ότι αυξήσεις του κύκλου εργασιών καταγράφηκαν και στα έτη 2011 και 2012, αλλά οι αποπληθωρισμένες τιμές έδειχναν ότι η εξέλιξη ήταν κατά τι αρνητική. Για το 2014 προβλέπεται συνέχιση της θετικής εξέλιξης των μεγεθών, ενώ στο α΄ εξάμηνο οι καταναλωτικές δαπάνες αυξήθηκαν κατά 3%.
Στο λιανεμπόριο τροφίμων δραστηριοποιούνται πάνω από 100.000 καταστήματα, καθώς οι πολωνικές αγοραστικές συνήθειες διαφέρουν από εκείνες στην υπόλοιπη Ευρώπη. Σύμφωνα με στοιχεία της Nielsen (“ShopperTrends”), ο μέσος Πολωνός ψωνίζει τουλάχιστον κάθε δεύτερη ημέρα στο μικρό κατάστημα της γειτονιάς του και μία ή δύο φορές την εβδομάδα επισκέπτεται ένα από τα λεγόμενα “convenience stores”.
Έτσι, φαίνεται ότι, στο επόμενο χρονικό διάστημα, καθοριστικός παράγοντας για την επιτυχία ενός καταστήματος δεν θα είναι μόνο η τιμή πώλησης αλλά πρωτίστως η «άνετη αγοραστική διαδικασία». Η τελευταία συνδυάζει τη διάνυση μικρών αποστάσεων, τη μικρή διάρκεια της αγοραστικής διαδικασίας και την πρόσβαση σε γκάμα προϊόντων που αντιστοιχεί στις προτιμήσεις του καταναλωτή.
Παρ’ όλα αυτά, σύμφωνα με έρευνα της PMR σχετικά με το πολωνικό λιανεμπόριο τροφίμων (2014), περισσότερες από τις μισές αγορές τροφίμων πραγματοποιούνται σε καταστήματα μεγάλου εμβαδού. Στην ίδια έρευνα, επισημαίνεται ότι η επέκταση των μεγαλύτερων αλυσίδων θα συνεχιστεί και τα επόμενα έτη και ότι στα καταστήματα με τη μορφή “hypermarket”, “supermarket” και “κατάστημα discount” θα αντιστοιχεί αυξανόμενο μερίδιο των πωλήσεων.
Οι αλυσίδες καταστημάτων πώλησης τροφίμων έχουν εξίσου φιλόδοξα σχέδια επέκτασης. Η τελευταία μεγάλη εγχώρια αλυσίδα supermarket “Polomarket” επιθυμεί να αυξήσει τον κύκλο εργασιών της από τα 900 εκ. Ευρώ στα 1,5 δισ. Ευρώ εντός της επόμενης τριετίας, στόχος που θα επιδιωχθεί τόσο με το άνοιγμα νέων καταστημάτων, όσο, κυρίως, μέσω της εξαγοράς υφιστάμενων. Η GrupaMuszkieterow στοχεύει, με τη σειρά της, σε αύξηση του αριθμού των καταστημάτων franchiseπου διαθέτει (με τα εμπορικά σήματα Intermarche και Bricomarche) από τα 300 σήμερα στα 800 έως το 2020. Η αλυσίδα “convenience stores” Zabka Polska πρόκειται να εγκαινιάσει εντός του 2014 εξακόσια καταστήματα που θα λειτουργούν με τα εμπορικά σήματα Zabka και Freshmarket, ενώ η JeronimoMartins Polska, με 2.400 καταστήματα discount και το πυκνότερο δίκτυο καταστημάτων στην Πολωνία, στοχεύει στο άνοιγμα 600 νέων καταστημάτων έως το τέλος του 2015, τα οποία όμως δεν θα ακολουθούν το μοντέλο οργάνωσης των υφιστάμενων καταστημάτων της αλυσίδας.