Αύξηση της διείσδυσης των ηλεκτρονικών αγορών στο λιανεμπόριο τροφίμων

Αύξηση στη διείσδυση των ηλεκτρονικών αγορών στο λιανεμπόριο τροφίμων αν και τα επίπεδα πωλήσεων παραμένουν χαμηλά, όπως και αυξημένη η επίδραση των social media και του κινητού τηλεφώνου στη διαδικασία αγορών, αναφέρει νέα έρευνα του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ). 

Η πρόσφατη ετήσια έρευνα καταναλωτών του ΙΕΛΚΑ, με δείγμα 2.000 ατόμων από όλη τη χώρα, αναδεικνύει τις σημαντικές και βαθιές αλλαγές από τις οποίες διέρχεται ο Έλληνας καταναλωτής καταγράφοντας τις αντιλήψεις του σε σημαντικά θέματα, γύρω από τις αγορές στα σουπερμάρκετ.

Μία από τις βασικές τάσεις που εξετάζεται είναι η διείσδυση των ηλεκτρονικών αγορών στο λιανεμπόριο τροφίμων, αλλά και γενικότερα η επίδραση του διαδικτύου, των social media και των νέων τεχνολογιών στις αγορές προϊόντων σουπερμάρκετ. Όπως φαίνεται στο σχήμα 1 το 2016 καταγράφεται μία σημαντική αύξηση του ποσοστού καταναλωτών που έχει δοκιμάσει να αγοράσει κάποιο προϊόν-είδος παντοπωλείου από το σουπερμάρκετ από 16% σε 20% (αύξηση κατά 25%)[1].

Αυτή η αυξητική τάση είναι αποτέλεσμα διάφορων παραγόντων όπως:

• Οι αλλαγές στις αγοραστικές συνήθειες ως αποτέλεσμα της αύξησης χρήσης νέων τεχνολογιών (αύξηση ζήτησης), αλλά και στην αξιοποίηση των ψηφιακών μέσων για πληροφόρηση, σύγκριση τιμών-προϊόντων και εύρεση ευκαιριών/προσφορών.
• Η εμφάνιση νέων ηλεκτρονικών καταστημάτων (αύξηση προσφοράς), είναι χαρακτηριστικό άλλωστε ότι όλες οι μεγάλες αλυσίδες σουπερμάρκετ με φυσικά καταστήματα έχουν σήμερα είτε ίδια παρουσία στο online κανάλι ή κάποια στρατηγική συνεργασία. Η εξαμηνιαία έρευνα στελεχών του κλάδου FMCG του ΙΕΛΚΑ κατέγραφε άλλωστε ότι για το 20% των στελεχών του κλάδου αποτελεί προτεραιότητα η πολυκαναλική διάθεση προϊόντων.
• Η έντονη αύξηση της χρήσης πιστωτικών καρτών, ιδιαίτερα στο οργανωμένο λιανεμπόριο τροφίμων (σουπερμάρκετ), η οποία έχει βρεθεί διεθνώς ότι συνδέεται με τις ηλεκτρονικές αγορές

Παράλληλα καταγράφεται αυξητική τάση τόσο σε σχέση με την πρόθεση αγοράς μέσω διαδικτύου, αλλά και σε σχέση με τη γενικότερη χρήση του διαδικτύου και των social media ως μέρος της διαδικασίας αγοράς. Συγκεκριμένα όπως φαίνεται στο σχήμα 2:

• Σχεδόν το 30% δηλώνει ότι το 2016 προτίθεται να αγοράσει μέσω διαδικτύου κάποιο προϊόν που πριν αγόραζε σε καταστήματα σουπερμάρκετ. Από αυτό το στοιχείο φαίνεται και η δυναμική ανάπτυξης που έχει το συγκεκριμένο κανάλι πώλησης, καθώς υπάρχει μία αξιόλογη ομάδα καταναλωτών (1 στους 4 καταναλωτές) η οποία αποτελεί την βάση για την μελλοντική ανάπτυξη του.
• Πάνω από 1 στους 2 καταναλωτές πλέον (52%) δηλώνουν ότι αναζητούν ενεργητικά πληροφορίες για τιμές στο διαδίκτυο πριν πραγματοποιήσουν τις αγορές τους στο παραδοσιακό κανάλι (φυσικό κατάστημα).
• Η διείσδυση του πλαστικού χρήματος, η οποία συνδέεται με τις εξ αποστάσεως αγορές είναι πολύ έντονη λόγω και των capital controls με σχεδόν 2 στους 3 καταναλωτές πλέον να δηλώνουν ότι χρησιμοποιούν πλέον πιο συχνά πιστωτική κάρτα.

Το προφίλ αυτών των καταναλωτών είναι κυρίως νέοι οικογενειάρχες με μικρά παιδιά, νεαρά ζευγάρια ή εργένηδες που ζουν στα μεγάλα αστικά κέντρα, φανατικοί των ηλεκτρονικών μέσων και φανατικοί e-shoppers, καθώς και κυνηγοί προσφορών και εκπτώσεων. Σε μεγάλο βαθμό αυτό οφείλεται στο ότι προς το παρόν τα ηλεκτρονικά σουπερμάρκετ στην Ελλάδα εξυπηρετούν μόνο μεγάλα αστικά κέντρα και λιγότερο την επαρχία. Τα προϊόντα που προτιμούν να αγοράζουν μέσω ηλεκτρονικών σουπερμάρκετ περιλαμβάνουν κυρίως προϊόντα εκτός της κατηγορίας των τροφίμων όπως προϊόντα προσωπικής υγιεινής, απορρυπαντικά, καθαριστικά για το σπίτι, βρεφικά προϊόντα, είδη για κατοικίδια, είδη σπιτιού και δευτερευόντως αναψυκτικά, καφέδες και συσκευασμένα τρόφιμα.

Τέλος, η συνδυαστική στατιστική ανάλυση των αποτελεσμάτων των ερευνών του ΙΕΛΚΑ (βλ. σχήμα 3) δείχνει, παρότι σε πολύ χαμηλά ποσοστά, μία σαφέστατα αυξητική τάση των σταθερών/συστηματικών (μη περιστασιακών) αγοραστών προϊόντων σουπερμάρκετ μέσω διαδικτύου, όπως φαίνεται και στο σχήμα 2. Σύμφωνα με την ανάλυση το ποσοστό αυτών των αγοραστών αυξήθηκε από 3% σε 5% την 4ετία 2013-2016 και αναμένεται να ξεπεράσει το 7% ως το 2018. Βέβαια τα ποσοστά αυτά είναι χαμηλά δεδομένου ότι πλέον το 30% του ενεργού πληθυσμού στην Ελλάδα αγοράζει on-line προϊόντα.

Σε κάθε περίπτωση τα μερίδια των online πωλήσεων παραμένουν αρκετά χαμηλότερα και από αυτά τα ποσοστά, καθώς και αυτοί οι καταναλωτές που είναι on-line αγοραστές εξακολουθούν να αγοράζουν μεγάλο μέρος της αξίας των αγορών τους από το παραδοσιακό κανάλι.

Σημειώνεται ότι διεθνώς το ηλεκτρονικό εμπόριο για τα είδη σουπερμάρκετ, παρότι διατηρεί χαμηλά μερίδια αγοράς παρουσιάζει αξιόλογη ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια και οι εκτιμήσεις για την παγκόσμια αγορά των ηλεκτρονικών σουπερμάρκετ αναφέρουν ότι θα αναπτυχθεί από $36 δισ. το 2014 σε $100 δισ. ως το 2018.