ICAP: Ποιοι κλάδοι ξεχώρισαν το 2014

Παρά τις δύσκολες οικονομικές συνθήκες που βιώνει η χώρα μας τα τελευταία χρόνια, μια σειρά επιχειρηματικών κλάδων κατάφερε να επιδείξει σημαντικές αντοχές στην κρίση και να πετύχει αξιόλογες επιδόσεις. Αυτό προκύπτει από την έβδομη επιχειρηματική έκδοση «40 Κορυφαίοι Κλάδοι της Ελληνικής Οικονομίας» της ICAP Group, όπου παρουσιάζεται συνοπτικά η εικόνα που παρουσιάζουν 40 επιλεγμένοι κλάδοι, βάσει των αντίστοιχων Μελετών έκδοσης 2015-14.

Από τα σχετικά δεδομένα προκύπτει ότι, στο επίπεδο του κύκλου εργασιών, η συνεχής πτωτική πορεία της προηγούμενης πενταετίας ανακόπηκε και το 2014 οι συνολικές πωλήσεις κατέγραψαν μικρή έστω αύξηση, γεγονός οπωσδήποτε θετικό. Εν τούτοις το συνολικό καθαρό αποτέλεσμα παρέμεινε για άλλη μία χρονιά ζημιογόνο, ωστόσο οι ζημίες συρρικνώθηκαν και πάλι. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι τα αποτελέσματα ήταν ζημιογόνα στην πλειοψηφία των επιμέρους κλάδων.

Ωστόσο, όπως σημειώνει ο κ. Νικήτας Κωνσταντέλλος, διευθύνων σύμβουλος του ομίλου ICAP, «τo τελευταίο διάστημα οι συνθήκες της Ελληνικής οικονομίας παρουσιάζουν για μία ακόμη φορά επιδείνωση, με συνέπεια να επικρατεί και πάλι καθεστώς αβεβαιότητας. Οι αρχικές ενδείξεις ανάκαμψης που καταγράφηκαν στα δημοσιονομικά μεγέθη το 2014 και στο πρώτο εξάμηνο του 2015 αποτελούν παρελθόν, μετά την απότομη επιδείνωση που προκλήθηκε στην αγορά από την επιβολή των capital controls, γεγονός που ανέτρεψε τις όποιες θετικές προσδοκίες υπήρχαν».

Σύμφωνα με τον ίδιο, στην παρούσα φάση η αγορά βυθίζεται και πάλι στη δίνη της αβεβαιότητας, λόγω των παρατεταμένων διαπραγματεύσεων της χώρας και των δανειστών – εταίρων της, γεγονός που «παγώνει» την επιχειρηματική δραστηριότητα και αποτρέπει οποιεσδήποτε σημαντικές επενδύσεις. «Για μία ακόμη φορά προβάλλει επιτακτικά η αναγκαιότητα της επαναφοράς σε τροχιά οικονομικής σταθερότητας, της αποκατάστασης της ρευστότητας και της ομαλής ροής χρηματοδότησης στην αγορά, γεγονός που θα επιτρέψει στις ελληνικές επιχειρήσεις να συμβάλουν αποφασιστικά στην ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας και την οριστική έξοδο από την κρίση», σημειώνει ο διευθύνων σύμβουλος της ICAP Group.

Από την άλλη, ο κ. Κωσταντέλλος επισημαίνει ότι σε όλη την περίοδο της κρίσης οι ελληνικές επιχειρήσεις συνέχιζαν να λειτουργούν σ’ ένα δυσμενές περιβάλλον, προσπαθώντας να προσαρμοστούν και να βελτιώσουν την ανταγωνιστικότητά τους, γεγονός που εκφράστηκε (ως ένα βαθμό) και από τις επιδόσεις επιλεγμένων κλάδων της ελληνικής οικονομίας, το 2014. Ωστόσο, διευκρινίζει ότι οι επιμέρους επιχειρηματικοί τομείς επηρεάσθηκαν σε διαφορετικό βαθμό.

«Σε γενικές γραμμές φαίνεται ότι οι κλαδικές επιδόσεις, όσον αφορά δείκτες κερδοφορίας, σημείωσαν σχετική βελτίωση το 2014/2013, ενώ εντοπίζεται και τάση περιορισμού των ζημιογόνων κλάδων. Αξίζει, λοιπόν, να αναδειχτούν εκείνοι οι κλάδοι που επέδειξαν σημαντικές αντοχές και πέτυχαν αξιόλογες επιδόσεις, οι οποίες παρουσιάζονται στη νέα έκδοση της ICAP Group, 40 Κορυφαίοι Κλάδοι της Ελληνικής Οικονομίας – 2016. Η έκδοση αυτή περιλαμβάνει μία σύντομη επισκόπηση των πρόσφατων εξελίξεων για επιλεγμένους κλάδους, συγκεντρώνοντας ουσιαστική πληροφόρηση που αντλείται από τις Κλαδικές Μελέτες που εκδίδει ο Όμιλος μας».

Πρόσφατες εξελίξεις και οι επιδόσεις επιλεγμένων κλάδων

Όπως προκύπτει από τα στοιχεία της ICAP Group, οι εξελίξεις που σημειώθηκαν το 2014 στην ελληνική οικονομία δημιούργησαν πολλές προσδοκίες, δεδομένου ότι καταγράφηκαν (για πρώτη φορά από την έναρξη της κρίσης) ενδείξεις ασθενούς ανάκαμψης στη χώρα.

Η βελτίωση στα δημοσιονομικά μεγέθη συνεχίστηκε και στο α΄ εξάμηνο του 2015, αλλά στη συνέχεια η ραγδαία επιδείνωση που προήλθε από την επιβολή των capital controls, ανέτρεψε τη θετική πορεία οδηγώντας και πάλι σε καταγραφή (οριακά) αρνητικών ρυθμών μεταβολής του Α.Ε.Π. σε ετήσια βάση.

Προκειμένου να δοθεί η γενικότερη εικόνα των μεταβολών που χαρακτήρισαν τους ευρύτερους κλάδους της οικονομίας (βάσει κατάταξης NACE), αρχικά παρατίθενται ορισμένα συγκεντρωτικά στοιχεία, τα οποία προκύπτουν από την ανάλυση των στοιχείων που περιλαμβάνονται στους δημοσιευμένους ισολογισμούς (χρήσης 2014) των ελληνικών εταιρειών ΑΕ και ΕΠΕ, που παρουσιάστηκαν στην τελευταία έκδοση της ICAP Group «Η Ελλάδα σε Αριθμούς».

Από τα σχετικά δεδομένα προκύπτει ότι, στο επίπεδο του κύκλου εργασιών, η συνεχής πτωτική πορεία της προηγούμενης πενταετίας ανακόπηκε και το 2014 οι συνολικές πωλήσεις κατέγραψαν μικρή έστω αύξηση. Το ίδιο διάστημα το συνολικό καθαρό αποτέλεσμα, αν και παρέμεινε για άλλη μία χρονιά ζημιογόνο, εμφάνισε βελτίωση καθώς οι ζημίες συρρικνώθηκαν και πάλι.

Η εικόνα ανά κλάδο

Σχετικά με τους επιμέρους τομείς της οικονομικής δραστηριότητας, εξετάζοντας κατ’ αρχήν το Μη Χρηματοπιστωτικό Τομέα, από τα στοιχεία της ICAP προκύπτει ότι ο συνολικός κύκλος εργασιών αυξήθηκε κατά 2,3% το 2014, ανερχόμενος σε €148,9 δισ. περίπου. Αύξηση πωλήσεων εμφάνισαν οι επτά από τους εννέα ευρύτερους κλάδους του εταιρικού τομέα. Οι κλάδοι που εμφάνισαν την υψηλότερη αύξηση πωλήσεων (διψήφια ποσοστά) ήταν οι Κατασκευές, τα Ξενοδοχεία/Εστιατόρια και τα Ορυχεία-Λατομεία.

Το συνολικό καθαρό (προ φόρων) αποτέλεσμα ήταν και πάλι ζημιογόνο, ωστόσο οι ζημίες συρρικνώθηκαν (-42,1% σε ετήσια βάση) σε €467,2 εκατ. το 2014, κυμαινόμενες δηλαδή σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα συγκριτικά με τα πρώτα έτη της κρίσης. Επισημαίνεται ότι η πλειοψηφία των κλάδων του μη χρηματοπιστωτικού εταιρικού τομέα ήταν ζημιογόνοι. Οι μόνοι κερδοφόροι κλάδοι το 2014 ήταν το Εμπόριο (παρότι η κερδοφορία του κατέγραψε υποχώρηση), ο κλάδος της Ενέργειας/Ύδρευσης και τα Ξενοδοχεία/Εστιατόρια.

Ειδικότερα για τον τομέα της Μεταποίησης, από την επεξεργασία των στοιχείων φαίνεται ότι ο τομέας εμφάνισε οριακή μόνο επιδείνωση σε επίπεδο κύκλου εργασιών (-0,13%), οι δε πωλήσεις διαμορφώθηκαν σε €47 δισ. περίπου. Ωστόσο, η συγκράτηση του κόστους πωλήσεων οδήγησε σε βελτίωση των μεικτών και λειτουργικών κερδών. Τελικά, οι ζημίες του κλάδου συρρικνώθηκαν (-62,7%) και διαμορφώθηκαν σε €243,8 εκατ. περίπου το 2014. Θετικά αξιολογείται το γεγονός ότι, οι κερδοφόρες μεταποιητικές επιχειρήσεις αυξήθηκαν και πάλι, με συνέπεια να καλύπτουν σχεδόν το 62% του συνόλου.

Όσον αφορά στον Χρηματοπιστωτικό Τομέα, εντυπωσιακή ήταν η ανατροπή που παρουσίασε ο κλάδος των τραπεζών. Πράγματι ο κλάδος αυτός ενώ είχε ανακτήσει την κερδοφορία του το 2013, το τελευταίο έτος παρουσίασε δραστική επιδείνωση. Συγκεκριμένα, το 2014 τα συνολικά έσοδα των 11 τραπεζών αυξήθηκαν μόλις κατά 1,3%, ωστόσο η δυσμενής διάρθρωση των αποτελεσμάτων οδήγησε τελικά σε καταγραφή υπέρογκων ζημιών (ύψους €8,2 δισ.) το 2014.

Σχετική υποχώρηση παρουσίασε και ο κλάδος των Ασφαλειών, η οποία όμως ήταν μικρής έκτασης συγκρινόμενη με αυτήν του τραπεζικού τομέα. Συγκεκριμένα, τα συνολικά έσοδα των ασφαλιστικών επιχειρήσεων διαμορφώθηκαν σε €4 δισ. περίπου το 2014, μειωμένα κατά 13,1% έναντι του 2013. Ο τομέας παρέμεινε κερδοφόρος, εν τούτοις τα κέρδη (προ φόρου) μειώθηκαν (-13,7%) και διαμορφώθηκαν σε €452,9 εκατ. το 2014. Αξίζει να επισημανθεί ότι η μεγάλη πλειοψηφία (75% περίπου) των επιχειρήσεων του τομέα αυτού ήταν κερδοφόρες.

Τέλος, ζημιογόνος παραμένει ο σύνθετος κλάδος των λοιπών χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών. Ο συνολικός κύκλος εργασιών σημείωσε μικρή αύξηση (2%) ανερχόμενος σε €1,5 δισ. περίπου το 2014, ωστόσο θεαματική ήταν η βελτίωση των αντίστοιχων μεικτών κερδών. Τελικά, οι ζημίες χρήσεως περιορίστηκαν σημαντικά (-36,4%) και διαμορφώθηκαν σε €508,1 εκατ. το 2014.

Εταιρικός τομέας: Βασικά Οικονομικά Μεγέθη ανά Τομέα 2013-2014
(€ εκατ.)
	Ενεργητικό			Κύκλος εργασιών			Κέρδη προ φόρου
	2013	2014	%	2013	2014	%	2013	2014	%
Μη χρηματοπιστωτικός τομέας
Γεωργία-αλιεία	2.264	2.192	-3,2	1.632	1.693	3,7	-242	-96	60,2
Ορυχεία-λατομεία	1.046	1.284	22,7	428	479	11,9	-3	-25	-815,9
Μεταποίηση	53.586	53.676	0,2	47.046	46.987	-0,1	-653	-244	62,7
Ενέργεια-ύδρευση	29.473	30.563	3,7	11.852	11.530	-2,7	396	267	-32,6
Κατασκευές	19.314	20.527	6,3	4.169	5.257	26,1	-497	-26	94,7
Εμπόριο	38.573	38.851	0,7	52.127	53.286	2,2	1.098	659	-40,0
Ξεν/χεία-εστ/ρια	13.311	13.412	0,8	3.181	3.588	12,8	-56	143	356,2
Μετ/ρές-επικ/νίες	40.451	40.139	-0,8	11.676	11.908	2,0	-162	-435	-168,2
Λοιπές υπηρεσίες	36.659	36.211	-1,2	13.369	14.154	5,9	-689	-709	-3,00
Σύνολο	234.676	236.856	0,9	145.481	148.881	2,3	-808	-467	42,2
Χρηματοπιστωτικός τομέας
Τράπεζες	315.897	308.695	-2,3	10.658	10.796	1,3	1.289	-8.183	-734,7
Ασφάλειες	16.255	16.306	0,3	4.587	3.986	-13,1	525	453	-13,7
Λοιπές χρημ/τικές	19.875	19.609	-1,3	1.447	1.476	2,0	-799	-508	36,4
Σύνολο	352.027	344.610	-2,1	16.692	16.258	-2,6	1.015	-8.238	-911,6
Γενικό Σύνολο	586.703	581.466	-0,9	162.173	165.139	1,8	207	-8.705	–

Επιδόσεις Επιλεγμένων Κλάδων/Υποκλάδων

Πέραν όμως των παραπάνω στοιχείων που αφορούν συνολικά τον εταιρικό τομέα (ευρύτεροι κλάδοι κατά NACE), στη συνέχεια αξιολογούνται και συγκρίνονται οι δείκτες που αφορούν μία στοχευμένη επιλογή κλάδων και υποκλάδων οικονομικής δραστηριότητας (τα δεδομένα των οποίων αναλύονται στις κλαδικές μελέτες της ICAP Group).

Ειδικότερα, οι συγκρίσεις – κατατάξεις που παρουσιάζονται στη συνέχεια, αφορούν τους 40 επιλεγμένους κλάδους που παρουσιάζονται στην έκδοση της ICAP Group. Από την επεξεργασία ορισμένων βασικών χρηματοοικονομικών δεικτών (δείκτες έτους 2014) των επιμέρους κλάδων, επισημαίνονται τα παρακάτω:

Κερδοφορία

Η κορυφαία πεντάδα της κατάταξης με κριτήριο το περιθώριο μικτού κέρδους παρέμεινε στην πλειοψηφία της σταθερή όσον αφορά τους κλάδους που τη συγκροτούν, σε σχέση με πέρυσι αλλά και τα προηγούμενα έτη. Οι κλάδοι-υποκλάδοι με τους υψηλότερους δείκτες για το 2014 είναι οι εξής: Σταθερή Τηλεφωνία (72,77%), Κινητή Τηλεφωνία (69,53%), Ζυθοποιία (62,33%), Εκδόσεις Βιβλίων (56,75%), Καλλυντικά (53,46%).

Με βάση το περιθώριο καθαρού κέρδους, κορυφαίοι κλάδοι το 2014 αναδείχθηκαν οι εξής: Τσιγάρα-Πούρα (15,35%), Μάρμαρα-Γρανίτες (10,80%), Καφές-εισαγωγή (10,46%), Οπτικά Είδη-Εισαγωγή (9,88%), Ξενοδοχειακές Επιχειρήσεις Α΄ Κατηγ. (8,88%).

Τέλος, με κριτήριο το περιθώριο καθαρού κέρδους EBITDA, οι υψηλότεροι δείκτες κατά το 2014 αντιστοιχούν στους κλάδους-υποκλάδους: Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (43,91%), Ενοικιάσεις Αυτοκινήτων (42,66%), Ξενοδοχειακές Επιχειρήσεις Α΄ Κατηγ. (30,10%), Σταθερή Τηλεφωνία (29,97%), Ξενοδοχειακές Επιχειρήσεις Πολυτελείας (27,64%).

Σε γενικές γραμμές φαίνεται ότι οι επιδόσεις στο επίπεδο της κερδοφορίας παρουσιάζουν σχετική βελτίωση το 2014/2013, παράλληλα δε έχουν περιοριστεί και οι ζημιογόνοι κλάδοι. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι, μεταξύ των επιλεγμένων κλάδων της έκδοσης, οι κλάδοι/υποκλάδοι που εμφάνισαν αρνητικό δείκτη περιθωρίου καθαρού κέρδους περιορίστηκαν σε 10 το 2014 (έναντι 17 κλάδων στην περσινή έκδοση και 24 κλάδων στην αμέσως προηγούμενη).

Αποδοτικότητα

Τους υψηλότερους δείκτες αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων το τελευταίο έτος εμφάνισαν οι κλάδοι-υποκλάδοι: Καφές-Εισαγωγή (50,24%), Ελεγκτικές Επιχειρήσεις (41,53%), Υπηρεσίες Ταχυμεταφοράς (29,82%), Καφές-Επεξεργασία (26,73%), Οπτικά Είδη-Εισαγωγή (25,90%).

Βάσει των δεικτών αποδοτικότητας απασχολουμένων κεφαλαίων τις καλύτερες επιδόσεις το 2014 εμφανίζουν οι κλάδοι-υποκλάδοι: Καφές-Εισαγωγή (19,21%), Ελεγκτικές Επιχειρήσεις (12,43%), Οπτικά Είδη-Εισαγωγή (9,66%), Τσιγάρα-Πούρα (9,02%), Σύμβουλοι Επιχειρήσεων (7,16%).

Σχετικά με τους δείκτες αποδοτικότητας, παρατηρείται ότι περίπου το 25% των εμφανιζόμενων κλάδων/υποκλάδων, εμφανίζουν αρνητικούς δείκτες αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων το 2014.

Χρηματοοικονομική διάρθρωση

Με κριτήριο τη σχέση ξένων προς ίδια κεφάλαια, τους χαμηλότερους δείκτες (ενδεικτικούς μικρότερης δανειακής επιβάρυνσης) είχαν οι κλάδοι: Ζυμαρικά (0,60), Εμφιαλωμένα νερά (0,69), Καλλυντικά (0,79) Ζυθοποιία (0,96), Ξενοδοχειακές Επιχειρήσεις Πολυτελείας (0,99). Όλοι αυτοί οι κλάδοι είχαν σχετικό δείκτη μικρότερο της μονάδας.