Μείωση καταθέσεων – Αύξηση “κόκκινων” δανείων

Κατά 31 δισ. ευρώ έχουν μειωθεί συνολικά από τα τέλη Νοεμβρίου μέχρι σήμερα οι καταθέσεις και οι τράπεζες εκφράζουν την ανησυχία τους πως αν δεν υπάρξει οριστική και ξεκάθαρη συμφωνία κυβέρνησης εταίρων η αιμορραγία τις καταθέσεις θα συνεχιστεί. Από το επίπεδο των 237 δισ. ευρώ, που ήταν οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα τον Δεκέμβριο του 2009, «κατέρρευσαν» στα 150 δισ. ευρώ τον Ιούνιο του 2012, εν συνεχεία ανέκαμψαν στα 165 δισ. ευρώ τον Σεπτέμβριο του 2014 (και μετά μια πολύ καλή τουριστική χρονιά) για να καταρρεύσουν εκ νέου στα 140,4 δισ. ευρώ τον περασμένο Φεβρουάριο.

Όπως σημειώνουν στελέχη τραπεζών, η πολύμηνη αβεβαιότητα και η αδυναμία συνεννόησης κυβέρνησης-εταίρων έχουν επιφέρει μεγάλα πλήγματα στην αξιοπιστία, κάτι που θα πάρει καιρό να θεραπευτεί. Υπό αυτές τις συνθήκες, πολίτες συνεχίζουν να μεταφέρουν τις καταθέσεις είτε στο εξωτερικό είτε, κυρίως, σε αμοιβαία κεφάλαια και ομόλογα ξένων κρατών. Οι συνεχείς εκροές καλύπτονται από τη χρηματοδότηση του ευρωσυστήματος. Τους τελευταίους μήνες η ΕΚΤ σε εβδομαδιαία βάση προχωρεί στην αύξηση του ορίου του ELA, χορηγώντας ωστόσο την απολύτως απαραίτητη ρευστότητα.

Το σύστημα διψάει για ρευστότητα και οι διοικήσεις των τραπεζών δηλώνουν ότι η κατάσταση έχει περάσει στο κόκκινο, δεδομένου του διπλού χτυπήματος: αφενός της αιμορραγίας στις καταθέσεις, αφετέρου του συνεχόμενου περιορισμού της δεξαμενής των collaterals.

Το νέο κύμα κόκκινων δανείων

 Νέα γενιά μη εξυπηρετούμενων δανείων, ύστερα από ένα χρόνο αποκλιμάκωσης, δημιουργεί η αβεβαιότητα αλλά και η επιδείνωση των οικονομικών συνθηκών τους τελευταίους μήνες, προσθέτοντας έναν ακόμα μεγάλο πονοκέφαλο στις διοικήσεις των τραπεζών. Το νέο κύμα κόκκινων δανείων οφείλεται εν μέρει και στις προσδοκίες για μια νέα ευνοϊκή ρύθμιση. Σύμφωνα με εκτιμήσεις τραπεζικών στελεχών, από τις αρχές του έτους νέα \κόκκινα δάνεια ύψους 1,5 δισ. ευρώ έχουν προστεθεί στη μεγάλη δεξαμενή των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Το νέο κύμα των κόκκινων δανείων οφείλεται στη ραγδαία επιδείνωση των πολιτικοοικονομικών συνθηκών, αλλά και στις προσδοκίες που έχουν σχηματιστεί σχετικά με τη νομοθέτηση ευνοϊκής ρύθμισης για τους κακοπληρωτές.

Η κατάρρευση της οικονομίας οδήγησε στην εκτόξευση του δείκτη των μη εξυπηρετούμενων δανείων από το επίπεδο του 5%, που ήταν στο τέλος του 2008, στο 34,2% τον Σεπτέμβριο του 2014. Δηλαδή, δάνεια ύψους 72 δισ. ευρώ δεν εξυπηρετούνται. Στην πραγματικότητα η εικόνα έχει επιδεινωθεί κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2014 και κυρίως κατά το ξεκίνημα του 2015 εξαιτίας της παρατεταμένης πολιτικοοικονομικής αβεβαιότητας. Όπως εκτιμούν στελέχη τραπεζών, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια ξεπερνούν τα 75 δισ. ευρώ, ενώ υπάρχει ένα σημαντικό απόθεμα δανείων που έχουν αναδιαρθρωθεί λόγω αδυναμίας των δανειοληπτών να τα εξυπηρετήσουν με τους αρχικούς όρους, τα οποία εμφανίζουν αυξημένες πιθανότητες να καταστούν ξανά μη εξυπηρετούμενα.

Για να αντιμετωπίσουν το μεγάλο πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων οι τράπεζες έχουν πραγματοποιήσει τα τελευταία χρόνια προβλέψεις «μαμούθ», συνολικού ύψους 50 δισ. ευρώ. Το μεγαλύτερο μέρος αυτών αφορά στην Ελλάδα και καλύπτει περίπου το 60% των δανείων που βρίσκονται σε καθεστώς οριστικής καθυστέρησης. Πρόκειται για προβλέψεις που δεν έχουν προηγούμενο στην ιστορία του εγχώριου τραπεζικού συστήματος, αποτέλεσμα της επίσης άνευ προηγουμένου κρίσης που έχει πλήξει τη χώρα την τελευταία 6ετία και έχει οδηγήσει στη βύθιση του ΑΕΠ κατά περίπου 25%.